ZABYTKI W PŁOCKU - ODWACH

Od końca XVIII wieku przystąpiono do stopniowego rozbierania średniowiecznych murów miejskich i zamkowych, zasypując biegnące dookoła nich fosy. Jednym z pierwszych rozebranych fragmentów była brama wyszogrodzka i przylegające mury. Obok tego miejsca, u wylotu nowo wytyczonej wówczas ulicy Warszawskiej, obecnie ulicy Kościuszki, w roku 1837 została wzniesiona wartownia dla wojska rosyjskiego, które miało strzec porządku w mieście.

Odwach. Widok od zachodu.

Klasycystyczny budynek z arkadowym portykiem i frontonem, który ozdabia charakterystyczny ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem zaprojektowany został przez Michała Jakuba Miklaszewskiego. 
Przypomnę również, że w styczniu w 1863 roku od wartowni rozpoczął się zbrojny atak powstańców płockich pod wodzą patrona trybunału Wojciecha Zegrzy i pułkownika Konrada Bończy - Błaszczyńskiego, który był początkiem powstania przeciwko caratowi. Niestety atak powstańców wobec przeważającej siły wojsk rosyjskich zakończył się klęską. 

Miejsce to dla płocczan ma zatem charakter symboliczny. Własnie tu w 1918 roku rozbrojono posterunek niemiecki, a w 1920 roku przez 18 godzin, obrońcy Płocka skutecznie bronili dostępu do mostu wojskom bolszewickim.
Na filarach i ścianie Odwachu znajdują się tablice upamiętniające żołnierzy garnizonu płockiego: 8 Pułku Artylerii Lekkiej i 4 Pułku Strzelców Konnych oraz bohaterskich obrońców Płocka z 1920 roku.

Przed budynkiem Odwachu znajduje się granitowa Płyta Grobu Nieznanego Żołnierza, miejsce składania hołdu poległym w obronie ojczyzny, która została odsłonięta w 1966 roku, a w 1975 roku wmurowano w cokół pod płytę prochy z pól bitewnych i miejsc martyrologii płocczan, w tym spod Monte Cassino i Katynia.

Obecnie Płyta Nieznanego Żołnierza usytuowana w ciekawym zakątku Starego Miasta, na tle katedry i Muzeum Diecezjalnego, stanowi piękną i naturalną oprawę dla patriotycznych uroczystości w mieście. 

Od wielu lat w budynku odwachu mieści się siedziba Oddziału Miejskiego PTTK. Obiekt znajduje się przy ulicy Tumskiej 4.