OSIEK - Dwór z XX w. (woj.mazowieckie, powiat płocki, gm.Bulkowo)

Tego dnia za cel postawiłem sobie, aby w miarę możliwości zwiedzić i sfotografować wszystkie dwory znajdujące się w gminie Bulkowo. Udało mi się to zamierzenie zrealizować prawie w całości, ponieważ tylko jednego dworu z tejże gminy nie miałem możliwości zobaczyć. 

Ostatnim obiektem, do którego zajechałem był dwór w Osieku, który moim zdaniem okazał się jedną z ładniejszych siedzib ziemiańskich na terenie gminy. Miałem to szczęście, że przemiły właściciel, który również okazał się miłośnikiem zabytków, zaprosił mnie do środka  i oprowadził po niektórych pomieszczeniach.

Elewacja frontowa dworu.

Dwór został wzniesiony w latach 1918 - 1921 według projektu architekta Kazimierza Rutkowskiego dla Antoniego Czaplickiego, ówczesnego właściciela Osieka. Dwór pozostawał własnością rodziny Czaplickich do roku 1945, później nastąpiła nacjonalizacja, czego skutkiem było ulokowanie w nim przedszkola, biur PGR-u oraz Klubu Książki i Prasy Ruch. Obecny właściciel nabył dwór w roku 2000 i od tamtego czasu stara się, w miarę możliwości, przywracać mu dawny wygląd.

Elewacja zachodnia, z półokrągłym ryzalitem.

Architektura obiektu stanowi przykład stylu dworkowego, który pojawił się na początku XX stulecia, a nawiązującego do architektury szlacheckich siedzib z XVIII i XIX wieku. Dwór jest parterowy, z mieszkalnym dwukondygnacyjnym poddaszem. Od frontu obiekt posiada arkadowy ganek, nad którym mieści się loggia z dwiema parami kolumienek, zwieńczona trójkątnym szczytem. Natomiast od strony ogrodu znajdują się dwa skrajne oszkarpowane ryzality imitujące alkierze. Elewację boczną-zachodnią dworu urozmaica półokrągły ryzalit, zaś druga elewacja, od wschodu posiada skrzydło mieszczące pomieszczenia gospodarcze.

Elewacja południowa, od strony ogrodu.

Obiekt obecnie umiejscowiony jest w parku krajobrazowym z XIX wieku, przekomponowanym dla rodziny Czaplickich w początkach XX wieku. Dowiedziałem się również od właściciela, że zaledwie kilkadziesiąt metrów od obecnego obiektu, w pobliżu wyschniętego stawu, znajdował się nieistniejący obecnie stary dwór z XIX wieku, należący do rodziny Zboińskich, a następnie do Dzierżanowskich, ówczesnych właścicieli Osieka.
Dwór znajduje się w odległości ok. 33 km. od Płocka.

ZABYTKI W PŁOCKU - "Dom pod Trąbami".

"Dom pod trąbami" będący dawniej kanonią jest prawdopodobnie najstarszym w mieście świeckim budynkiem, pochodzącym z XIV wieku. Budynek przylegał bezpośrednio szczytem do Bramy Wyszogrodzkiej, jednej z trzech bram wjazdowych do miasta o czym świadczą potężne mury oraz masywne przypory. Obiekt był wielokrotnie przebudowywany i restaurowany, nosząc cechy barokowe a następnie neoklasycystyczne. Relikty gotyckie w budynku widoczne są tylko wewnątrz, zwłaszcza jako sklepienia kondygnacji podziemnych i częściowo parterowych.

Widok od południowego zachodu.

Z budynkiem wiąże się również historia pobytu w Płocku księcia Karola Stanisława Radziwiłła. Na pamiątkę uczczenia jego pobytu w tym domu, szczyt budynku od ulicy Mostowej został ozdobiony herbem Radziwiłłów.

Elewacja południowa z widocznym herbem.

Przed budynkiem znajduje się również pomnik biskupa Leona Wetmańskiego, zamordowanego przez hitlerowców w 1941 roku w obozie w Działdowie. Autorem monumentu jest prof. Gustaw Zemła, który w Płocku zaprojektował także pomnik Władysława Broniewskiego, abpa. Antoniego Juliana Nowowiejskiego oraz Jana Pawła II.

Dawna kanonia znajduje się przy ulicy Mostowej 1.

BOBROWNIKI - Ruiny Zamku Krzyżackiego Wójtowskiego z XIV w.(woj.kuj.- pomorskie, pow.lipnowski, gm.Bobrowniki)

Widok od południowego - wschodu.

W XIII wieku w Bobrownikach istniała już strażnica, która pełniła funkcję komory celnej. W XIV wieku zastąpił ją gród obronny, wzniesiony prawdopodobnie przez księcia dobrzyńskiego Władysława Siemowitowica zwanego również Garbaczem. W 1377 roku Bobrowniki zostały nadane przez króla Ludwika Węgierskiego Władysławowi Opolczykowi, który to odsprzedał je Krzyżakom, którzy w latach 1392 - 1404 przebudowali drewniane założenie na murowany zamek.

Widok ruin od wschodu.

Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku wg.I.Sławińskiego oraz J.Salma (źródło: Leksykon zamów w Polsce)

                                                                                                                                                             

1. Dom główny
2. Dziedziniec zamkowy.
3. Wieża główna.
4. Wieża bramna.
5. Przedbramie.
6. Międzymurze.



                                                           Widok ruin zamku od strony południowej.

W roku 1408 Bobrowniki znalazły się w granicach Polski, ale już rok później zostały zdobyte przez wojska Ulricha von Jungingena i warownia przeszła we władanie zakonu. Po roku 1411 wróciła ponownie do Polski i z inicjatywy króla Władysława Jagiełły została rozbudowana. Po roku 1466 zamek utracił swoje znaczenie militarne jako warownia na pograniczu polsko - krzyżackim i stała się siedzibą starościńską. Największym zniszczeniom jakim uległ zamek, były lata najazdu szwedzkiego w połowie XVII wieku. Pod koniec wieku XVIII, ruiny służyły niestety jako miejsce pozyskiwania materiału budowlanego. Prawdopodobnie częściowo z cegieł i kamieni pozyskanych z zamku zbudowany został kościół parafialny w Bobrownikach ufundowany przez Kajetana Sierakowskiego, który w latach 1779 – 1787 był przedostatnim starostą bobrownickim.

                                                               Wnęka (piwnica) na dziedzińcu zamkowym.                                                                                                                             

                                                                                            

                                                                  Międzymurze skrzydła wschodniego.

Bobrowniki leżą ok.18 km. na północ od Włocławka. Ruiny zamku znajdują się niedaleko centrum miasteczka. Po przejechaniu rynku należy skręcić w prawo, mijając kościół, po ok. 250 metrach skręcić w lewo, by polną drogą kierując się w stronę rzeki dojechać do ruin. Wstęp na teren ruin zamku jest ogólnodostępny i darmowy. 
Do chwili obecnej z zamku usytuowanym pierwotnie na sztucznie usypanym kopcu na brzegu Wisły i oddzielonym od stałego lądu fosą, zachowały się relikty wieży, której dominantę stanowi pozostałość w narożu południowo - wschodnim, partie murów wewnętrznych i zewnętrznych oraz fragmenty skrzydła zachodniego.

SMÓLSK - Pałac z XIX w. (woj.kuj.- pomorskie, pow.włocławski)

Widok od południa.

Na pałac natknąłem się przypadkiem, jadąc w kierunku Brześcia Kujawskiego. Niestety ze względu na ograniczony czas, musiałem zadowolić się jedynie zdjęciem obiektu od strony parkowego stawu. Mam nadzieję, że w przyszłości uda mi się wrócić i wykonać więcej fotek, oczywiście już za zgodą właścicieli. 
Pałac został wzniesiony w stylu klasycystycznym prawdopodobnie w połowie XIX wieku. Po wojnie, do połowy lat pięćdziesiątych pałac był własnością Skarbu Państwa, a następnie mieściła się w nim szkoła podstawowa. W roku 2004 niszczejący już obiekt został zakupiony przez prywatnych właścicieli, którzy go pięknie wyremontowali i odrestaurowali. Jak zdążyłem jeszcze zauważyć, pałac w elewacji frontowej  posiada portyk, który tworzą dwie kolumny toskańskie oraz para filarów, do których wiedzie kolisty podjazd.

Pałac znajduje się w odległości  ok. 65 km. od Płocka.

LIW - Zamek książęcy z XV w.(woj.mazowieckie, pow.węgrowski)

Widok od południowego - wschodu.

Zamek książęcy został wzniesiony w XV wieku, a jego fundatorem był książę Janusz I Starszy. Położony jest wśród łąk doliny Liwca na miejscu drewniano- ziemnego grodu. Warownia została zbudowana jako strażnica graniczna mająca strzec zapewne przeprawy przez Liwiec. Zamek należał do najmniejszych książęcych zamków na Mazowszu i dostosowany był niemal wyłącznie do militarnych potrzeb. 

 Widok od północnego - zachodu.

Na zdjęciu wieży poniżej, dobrze widoczny jest dawny przejazd bramny, szczeliny na łańcuchy utrzymujące zwodzony most oraz otwory strzelnicze.

Wieża bramna oraz widoczny zamurowany przejazd.

Wieża bramna z widocznym zamurowanym przejazdem ale tym razem od strony dziedzińca.

W latach 1526 - 1536 warownia została przebudowana z inicjatywy księżnej Anny Mazowieckiej a po wcieleniu Mazowsza do Korony przeprowadzono kolejną renesansową przebudowę, z polecenia królowej Bony.
Kres świetności warowni nastał na okres wojny ze Szwecją, kiedy to w czasie potopu Szwedzi doszczętnie ją zniszczyli i zdewastowali. Po tym wydarzeniu zamek nie został już nigdy całkowicie odbudowany i do dziś pozostaje w stanie trwałej ruiny. 

Makieta Liwskiego zamku w XVI w.

Pod koniec XVIII wieku, decyzją starosty Tadeusza Grabianki wzniesiono przy wieży murowany, parterowy dwór kancelarii, którego budowę dokładnie ukończono w roku 1782. Dwór niestety uległ zniszczeniu w latach 1846 - 1855, przy czym gotycka część zamku również nie była remontowana.
Jako ciekawostkę dodam, że w czasie okupacji Niemcy postanowili rozebrać ruiny zamku, a cegły wykorzystać do budowy obozu zagłady w niedalekiej Treblince. Na szczęście do tego nie doszło, ponieważ miejscowy społecznik, archeolog Otto Warpechowski, wmówił władzom, że warownię zbudowali Krzyżacy i zatem jako pomnik chwały germańskiej powinien być ratowany. Niemcy więc rozpoczęli rekonstrukcję wieży w latach 1942 - 1944 ale niestety przerwali ją natychmiast, gdy prawda wyszła na jaw.  
Natomiast w  latach 1957 - 1961 odbudowano dwór kancelarii starościńskiej z przeznaczeniem na muzeum - zbrojownię.

Widok od południa.

Widok na dwór od południowego zachodu

Nieduży Dom Książęcy, obecnie jedynie pozostałości, służył jako siedziba burgrabiego, sprawującego pieczę nad zamkiem pod nieobecność księcia. 

Widok na dziedziniec i pozostałości przyziemia Domu Dużego.

Widoczny pólnocno - zachodni narożnik Domu Dużego.

W dworze kancelarii starościńskiej oraz wieży bramnej znajduje się muzeum z bogatym zbiorem militariów. Obecnie zamek jest jednym z największych muzeów broni w Polsce, jego kolekcje prezentują broń białą, palną i drzewcową z XV-XX wieku. Podziwiać można też kolekcją portretu sarmackiego z XVII-XVIII wieku oraz duży zbiór malarstwa i grafiki o tematyce batalistycznej, zawierającym dzieła m.in. Wojciecha i Jerzego Kossaków. Znajdują się również zabytkowe meble i tkaniny, które stanowią wystrój wnętrz, podkreślając w ten sposób unikalny nastrój panujący w Muzeum.

                                                                 

Ciekawostką jest, iż budowniczym tegoż zamku był mistrz murarski Niclos, twórca zamku w Ciechanowie oraz słynnej litewskiej warowni w Trokach.
Z dawnego założenia zachował się jedynie dwór i wieża bramna a z Domu Dużego pozostały jedynie gotyckie piwnice i część okalających go murów. 
Liw leży 75 km.na wschód od Warszawy, na rozwidleniu dróg 637 i 697 a sam zamek znajduje się przy ul. Stefana Batorego 2. Wejście do muzeum oraz wieży zamkowej jest płatne.