czwartek, 29 grudnia 2016

ZABYTKI W PŁOCKU - Kościół p.w. św. Benedykta.



Widok od południowego zachodu.


Obecna świątynia została wzniesiona w stylu neogotyckim pod koniec XIX stulecia przez ks. kanonika Piotra Dzieniakowskiego, według projektu Edwarda Cichockiego. Powstała na miejscu wcześniejszej drewnianej, która została rozebrana, a materiał przeznaczony na budowę plebani. Konsekracji kościoła dokonał 7 września 1902 roku arcybiskup warszawski Wincenty Chościak Popiel. W czasie II wojny światowej świątynia została zamieniona na magazyny. Podczas odwrotu wojsk niemieckich w styczniu 1945 roku kościół został zniszczony i podpalony. Na szczęście już w lipcu roku 1945, dzięki nowemu proboszczowi ks. Aleksandrowi Strużyńskiemu obiekt zostaje szybko odbudowany. Zewnętrzny wygląd kościoła przypomina bryłę pierwotną, jedynie wnętrze uległo dużym przeobrażeniom, stylistycznie nawiązując do cech architektury romańskiej.


Widok od południowego wschodu.

Widok od południa.

Widok od zachodu.


Kościół zbudowany jest w typie bazylikowym, na planie krzyża łacińskiego. Jest czteronawowy, posiadający w północno - wschodnim narożu czworoboczną wieżę dzwonniczą oraz w części południowej nawy głównej, po stronie zachodniej niedużych rozmiarów wieżyczkę z sygnaturką. Fasadę kościoła zdobi wysunięty portyk z portalem wejściowym wspartym na kolumienkach w stylu romańskim.


Widoczna fasada kościoła z głównym wejściem.




Portal wejściowy.



Nad portykiem znajduje się okrągłe okno w rodzaju rozety, nad którym w niszy mieści się figura patrona świątyni św. Benedykta, wykonanego z białego kamienia, trzymającego księgę i pastorał opacki, a u jego stóp widzimy aniołka z księgą oraz po prawej stronie ptaka.




Jako ciekawostkę dodam, że (podczas obchodów 1000 - lecia chrztu Polski, które odbyły się w Płockiej katedrze), na tutejszej plebanii nocował Arcybiskup Karol Wojtyła, który również w kościele 13 XI odprawił msze świętą i wygłosił kazanie. Z tej okazji na fasadzie plebani oraz w świątyni przy ambonie, znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone wizycie abp Karola Wojtyły - późniejszego papieża Jana Pawła II.



Widoczna ambona projektu ks. Adama Skałbani z tablicą pamiątkową.



Widok od wschodu, od strony plebanii.


Niedaleko kościoła przy ulicy Krakówka, dawnym trakcie do Krakowa, znajduje się ciekawie położony krajobrazowo cmentarz parafialny, założony w obecnym miejscu w końcu XIX stulecia. Najstarszym grobowcem znajdującym się w nekropolii jest grób zasłużonego dla Płocka i okolic Jana Marka Lajourdie (1797 - 1881) - inżyniera, hydrologa i twórcy pierwszego w Płocku mostu łyżwowego, powstałego w roku 1838.
Kościół znajduje się przy ulicy Dobrzykowskiej 2.


poniedziałek, 26 grudnia 2016

KURZĘTNIK - Ruiny Zamku Kapituły Chełmińskiej z XIV w.(woj.warmińsko - mazurskie, pow.nowomiejski)



Widok ruin od północy z widocznymi reliktami bramy wejściowej.

Kolejne ruiny zamkowe, które obrałem sobie za cel wycieczki to pozostałości zamku kapituły chełmińskiej z XIV wieku, znajdujące się
 na szczycie wzgórza nad doliną Drwęcy, skąd roztacza się piękny widok na panoramę Kurzętnika oraz okolicę. Murowana warownia, dogodnie umiejscowiona, pełniła kontrolę nad przeprawami przez rzekę Drwęcę.
Zamek wyróżniał się od innych, gdyż podstawowym materiałem, którego użyto do budowy warowni był kamień eratyczny (podobnie jak w Papowie Biskupim).
Obecnie z zamku zachowały się fragmenty murów obwodowych, pozostałości wieży mieszkalnej oraz murów okalających podzamcze a także relikty dwóch wież.


Widoczne ruiny Domu Głównego zamku oraz fragment muru obronnego od strony zachodniej.


Widoczne pozostałości po bramie wejściowej do zamku.


Widok od strony przedzamcza.
Widok z wewnątrz ruin zamku. 
                                                                                                                                                                                                                                                




Warownia była obiektem trójczłonowym, składającym się z zamku właściwego, przedzamcza oraz mieszkalnej wieży.
Zamek właściwy (Dom Główny) znajdujący się w części południowej całego założenia, posiadał niewielki dziedziniec, który na przełomie XIV/ XV wieku został usunięty a w jego miejsce pobudowany został duży dom mieszkalny. Wtedy to również warownia zyskała mury obronne, okalające zamek z trzech stron.
Przedzamcze miało kształt trapezu o długości około 60 metrów i posiadało w odcinkach murów obwodowych dwie wieże obronne, od wschodu kwadratową, a od zachodu prostokątną.
Przy północnej krawędzi wzgórza zamkowego, znajdowała się prostokątna, wielokondygnacyjna, mieszkalna wieża o charakterze obronnym, wzmocniona czterema przyporami. Na parterze owej wieży znajdowała się kaplica zamkowa p.w. św.Krzyża.



Zdjęcia przedstawiają fragment skrzydła zachodniego zamku, widziane z wewnątrz zamku.









Poniżej zamieszczam plan zamku w średniowieczu (źródło: Leksykon Zamków w Polsce)


                                  1.  Zamek właściwy (Dom Główny).
2.  Przedzamcze.
                           3.  Wieża obronna prostokątna.
                           4.  Wieża obronna kwadratowa.
         5.  Wieża mieszkalna.




Na poniższych trzech zdjęciach widoczne jest miejsce, w którym znajdowała się wieża kwadratowa na podzamczu. 






















Widok od południa.



Natomiast zdjęcie poniższe przedstawia miejsce, w którym mieściła się wieża prostokątna.






Poniższe trzy zdjęcia przedstawiają pozostałości wieży mieszkalnej wraz z zachowanymi przyporami, w miejscu której znajduje się obecnie wieża przekaźnikowa.





                             Niewiele brakowało, aby to pod Kurzętnikiem, a nie pod Grunwaldem rozegrała się największa w dziejach bitwa polsko - krzyżacka. Kiedy król Władysław Jagiełło wyruszył z Mazowsza na Malbork, wielki mistrz Zakonu Ulryk von Jungingen przerzucił wszystkie siły pod Kurzętnik, a brody na rzece Drwęcy nakazał wzmocnić i uzbroić ostrokołami. Kiedy polskie podjazdy zwiadowcze odkryły jednak zasadzkę, król Jagiełło zmienił dotychczasowe plany, postanawiając zawrócić wojska i skierować się w stronę Działdowa. W ten sposób Jagiełło uniknął (prawdopodobnie przegranej) bitwy w trakcie przeprawy przez Drwęcę.



Mur obwodowy w skrzydle zachodnim.
Fragment muru obwodowego w skrzydle wschodnim.



Po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem, warownia przeszła w ręce polskie, lecz już w roku 1411, po pierwszym pokoju toruńskim ponownie wróciła we władanie zakonu.

W późniejszych latach zamek był niszczony, raz przez wojska polskie, raz przez samych Krzyżaków. W roku 1466, po drugim pokoju toruńskim, warownia znalazła się w granicach polski. W połowie XVII wieku zamek został zniszczony i spalony podczas "potopu szwedzkiego", co było przyczyną późniejszego popadania obiektu w coraz większą ruinę. Dodatkowo gdy Polska była pod zaborem, ruiny zamkowe stanowiły doskonałe miejsce pozyskiwania budulca przez okolicznych mieszkańców. Pierwsze prace mające zabezpieczenie ruin nastąpiły dopiero w latach 60- tych ubiegłego stulecia.

Widok ruin od południa.





Poniższe zdjęcia przedstawiają obecny mostek nad dawną suchą fosą, łączący pozostałą część wzgórza z zamkiem. Po prawej stronie widoczny jest amfiteatr z punktem widokowym.

Widok od strony ruin.


Widok od południa.

Będąc na wzgórzu zamkowym, dodatkową atrakcją jest możliwość podziwiania pięknej panoramy, położonego w dolinie Kurzętnika, oraz widoczne w oddali miasteczko Nowe Miasto Lubawskie. U podnóża zamku warto również odwiedzić XIV wieczny kościół p.w. św.Marii Magdaleny, w którym to znajduje się obraz Matki Boskiej, pochodzący z kaplicy zamkowej.
Ruiny zamku znajdują się na szczycie wzgórza, przy ulicy Jagiełły, która prowadzi od drogi krajowej nr.15 do centrum Kurzętnika.

środa, 14 grudnia 2016

SOCHACZEW - Dwór z ok.1800 r. (woj.mazowieckie, pow.sochaczewski)



Elewacja frontowa dworu. Widok od zachodu.


Klasycystyczny dwór zbudowany został ok. roku 1800 dla rodziny Błeszyńskich. Potem jeszcze wielokrotnie obiekt zmieniał właścicieli. Po raz ostatni własnością prywatną dwór został w roku 1855, którego posiadaczami została rodzina Garbolewskich, którzy użytkowali go do II wojny światowej.  W latach 1945-1973 użytkownikiem dworu i parku była Dyrekcja Technikum Ogrodniczego w Sochaczewie. W roku 1973 Urząd Miasta Sochaczewa przeznaczył obiekt na siedzibę Państwowej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina, która mieści się tu dnia dzisiejszego.


Widoczny czterokolumnowy portyk z trójkatnym frontonem.


Mimo, że autora projektu dworu nie znamy, to zasługę przypisuje się znanemu architektowi działającemu na Mazowszu, Hilaremu Szpilowskiemu.
Dwór wzniesiony jest na planie prostokąta, parterowy z mieszkalnym poddaszem, mający dwuspadowy dach z lukarnami. W piętrowej części centralnej elewacji frontowej, posiada czterokolumnowy portyk, zwieńczony trójkątnym tympanonem.
Obiekt posiada również dobudówkę wzniesioną w roku 1870 po stronie południowej, która spowodowała wydłużenie elewacji frontowej dworu.   
W czasie II wojny światowej wnętrza obiektu uległy przekształceniom, gdyż Niemcy we dworze utworzyli siedzibę naczelnika powiatu.
W roku 1989 na potrzeby szkoły muzycznej został dobudowany, po stronie południowo wschodniej, parterowy łącznik wraz z salą koncertową posiadającą dwie kondygnacje.


Na zdjęciu widoczna sala koncertowa i parterowy łącznik. Widok od północy.


Wokół dworu znajdują się pozostałości parku krajobrazowego im. Ignacego Włodzimierza Garbolewskiego, ostatniego właściciela majątku. Również do chwili obecnej zachowały się zabudowania folwarczne: obora i spichlerz z I połowy XIX wieku, usytuowane po północnej stronie dworu.
Dwór znajduje się w dzielnicy Czerwonka, przy ulicy Głowackiego 2.

poniedziałek, 12 grudnia 2016

NADUŁKI - Dwór z XIX w. (woj.mazowieckie, pow.płocki, gm.Bulkowo)



Widok od południowego wschodu.


Murowany dwór w miejscowości Nadułki składa się z dwóch części: starszej o charakterze neorenesansowym, powstałej prawdopodobnie na początku XIX stulecia i części nowszej klasycystycznej, wybudowanej z inicjatywy Adama Kosińskiego pod koniec XIX wieku. Od roku 1918 do 1940 obiekt należał do rodziny Górskich, którzy byli ostatnimi w posiadaniu dworu. Po drugiej wojnie światowej w obiekcie ulokowano szkołę podstawową, która istniała prawdopodobnie jeszcze do roku 2012. Jak zauważyłem, dwór obecnie jest zamieszkany przez kilka osób. 


Wejście główne do dworu z widoczną loggią.





Część nowsza obiektu posiada wystawkę z loggią i parą drewnianych kolumienek, zwieńczoną trójkątnym szczytem a nad głównym wejściem żeliwny, dodatkowo dekorowany po bokach przeszklony daszek. 
Możliwe że część starsza dworu powstała na miejscu wcześniejszego obiektu pochodzącego z XVII stulecia.



Widok od północnego wschodu.



Dwa poniższe zdjęcia przedstawiają dwór od strony ogrodowej z widoczną oranżerią, co było rzadkością w rezydencjach dawnego województwa płockiego.




Oranżeria.


Pozostałości placu zabaw znajdującego się vis a vis dworu.


Wokół dworu widoczne pozostałości parku krajobrazowego z roku 1899, założonego według projektu Teodora Chrząńskiego. 
Obiekt znajduje się na północ od miejscowości Bulkowo.
Dwór oddalony jest od Płocka o 29 km.

wtorek, 6 grudnia 2016

WOROWICE - Dwór z ok.1900 r. (woj.mazowieckie, pow.płocki, gm.Bulkowo)



Fasada dworu. Widok od wschodu.

Dwór został wzniesiony około roku 1900 dla rodziny Przedpełskich, na miejscu prawdopodobnie wcześniejszego obiektu należącego do rodziny Gościckich. Ostatnimi właścicielami dworu, w latach 1911 - 1940 została rodzina Szemplińskich. Po zakończeniu II wojny światowej w obiekcie ulokowano szkołę podstawową, która istniała aż do roku 2007. Obecnie dwór jest własnością gminy i znajduje się w nim Gminne Centrum Informacji.


Widok od południowego wschodu.

Dwór reprezentuje architekturę typu willi szwajcarskiej lub typu letniskowego. Obiekt jest drewniany, na kamiennej podmurówce, wzniesiony na planie prostokąta. Dwór składa się z części parterowej - południowej z mieszkalnym poddaszem oraz piętrowej - północnej. Obiekt posiada dwukondygnacyjną werandę, której parter charakteryzuje się dekoracją w postaci skrzyżowanych konarów drzew.


Widok od zachodu.





Główne wejście do dworu.

W zachowanym częściowo parku znajduje się jeszcze kilka okazów starodrzewu oraz aleja dojazdowa wysadzana kasztanowcami. 
Dwór znajduje się na wschód od miejscowości Bulkowo. Obiekt oddalony jest o 31 km. od Płocka.

czwartek, 1 grudnia 2016

WARSZAWA - Pałac Pod Blachą z XVIII w. (woj.mazowieckie)



Fasada pałacu. Widok od zachodu.


Obecny pałac zbudowany został w miejscu wcześniejszej XVII wiecznej kamienicy, która w następstwie przebudowy w latach 1720 - 1730 przez nowego właściciela, podkomorzego koronnego Jerzego Dominika Lubomirskiego przybrała formę barokowego pałacu. Obiekt w swojej bogatej historii był jeszcze kilkukrotnie poddawany przemianom architektonicznym. Nazwę zaś "Pałac Pod Blachą" budowla zawdzięcza pokryciu dachu miedzianą blachą, co na początku XVIII stulecia wydawało się być rozwiązaniem nietypowym i zaskakującym.




W roku 1777 pałac został rezydencją króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który po 17 latach postanowił podarować go swojemu bratankowi, księciu Józefowi Poniatowskiemu.
W latach 1820 - 1915 pałac był własnością carów, którzy przeznaczyli obiekt na mieszkania dla rosyjskich urzędników. Po wybuchu II wojny światowej, od października roku 1939 do roku 1944 w pałacu mieściła się niemiecka żandarmeria wojskowa. Następnie zniszczony i spalony przez żołnierzy niemieckich. Po zakończeniu wojny, w latach 1948 - 1949 został odbudowany.
Od roku 1989 Pałac Pod Blachą zaczął podlegać Zamkowi Królewskiemu, i od tego czasu pełni funkcje muzealne.
W latach 2004 - 2008 został przeprowadzony generalny remont, po którym wnętrza pałacu wyglądem nawiązują do czasów, gdy był własnością rodu Poniatowskich. 


Widok pałacu od strony Placu Zamkowego.


Pałac Pod Blachą znajduje się u podnóża ściany południowej Zamku Królewskiego przy Placu Zamkowym 2.