CIECHANÓW - Zamek Książąt Mazowieckich z XIV w. (woj.mazowieckie)

Widok od południowego - zachodu.

Zamek w Ciechanowie zbudowany został na bagnach, w zakolu rzeki Łydyni w drugiej połowie XIV wieku. Inicjatorem budowy i fundatorem zamku był prawdopodobnie książę Siemowit III, którego syn Janusz I w 1400 roku dokonał nowej lokacji Ciechanowa i potwierdził jego przywileje. Warownię wzniesiono na planie prostokąta i otoczono ceglanym murem na fundamencie z granitowych głazów. W narożnikach murów południowych stały dwie 5 -metrowe wieże. Wzdłuż północnych murów wzniesiono podpiwniczony budynek zwany Wielkim Domem. Brama wjazdowa znajdowała się w murach południowych, a w części zachodniej umieszczono niewielką furtę. 

Elewacja południowa z pierwotną bramą zamkową.

Brama południowa.

Brama zachodnia.

Zamek ulokowano na mokradłach, przez które przepływa otaczająca go z trzech stron rzeka. Aby zwiększyć obronność, wykopano dodatkowa fosę a droga do warowni wiodła po drewnianym moście. Wkrótce po budowie zamku przystąpiono do jego rozbudowy.

Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku na przełomie XV i XVI w.                                                                   (źródło: Zamki i warownie ziemi mazowieckiej)

   

1. Brama zamkowa z przedbramiem

2. Wielki Dom.
3. Dziedziniec.
4. Wieża wschodnia.
5. Zamurowana dawna brama.
6. Wieża zachodnia.



Podniesiono poziom dziedzińca, podwyższono mury i zwieńczono je krenelażem oraz nadbudowano o jedno piętro Wielki Dom. Dodatkowo przeniesiono bramę wjazdową w miejsce furty i przerzucono nowy most zwodzony. W roku 1473 w Ciechanowie wybuchł pożar. Niewielkie uszkodzenia zamkowych murów szybko naprawiono, przy okazji podwyższając wieże i kurtyny. Na przełomie XV i XVI wieku ponownie podniesiono wieże i wykonano w nich strzelnice.

Wieża zachodnia.

Na jednym z poziomów w wieży zachodniej znajduje sala prezentująca zbrojownię zamkową, w której zobaczymy m.in. miecze, włócznie, pancerze, tarcze, moździerze oraz kule armatnie.

                                                    

Tarcze rycerskie - kopie. XIV w.

Broń drzewcowa. Kopie. X - XVIII w.

Hakownice - kopie. XVw.

Szyszak husarski ze skrzydłami - kopia. XV w.

Wieża zachodnia. Widok z ganku znajdującego się wzdłuż kurtyny południowej.

Widoczne freski, odkryte podczas rewitalizacji.

Na szczycie wieży zachodniej.

Ziemia ciechanowska została włączona do Korony przez Zygmunta Starego w roku 1529, a potem miasto wraz z zamkiem stało się własnością królowej Bony. Pod rządami nowej właścicielki nastały dobre czasy dla zamku. Poddano go gruntownemu remontowi , a wnętrza urządzono w stylu renesansowym. Niestety, po wyjeździe Bony z Polski zarządzający warownią starostowie doprowadzili do jego upadku. Najpoważniejsze jednak zniszczenia były dziełem wojsk szwedzkich. Po pierwszym rozbiorze Polski obiekt znalazł się w granicach Prus. Wkrótce przystąpiono do rozbiórki zamku, nowi zarządcy rozebrali wszystkie zabudowania wewnętrzne oraz przedbramie aby pozyskać materiał do budowy browaru.

Kurtyna północna oraz pozostałości po Wielkim Domu.

                                                                                         

Kurtyna zachodnia. Widok od dziedzińca.

W 1818 roku właścicielem zamkowych ruin został hrabia Wincenty Krasicki i przerwano ich dewastację. Na początku XX wieku obiektem zainteresowali się działacze Towarzystwa Opieki nad Zabytkami po czym przystąpiono do pierwszych prac konserwatorskich, które również kontynuowano po II wojnie światowej. W latach 1977 - 88 przystąpiono do pierwszych badań archeologiczno - architektonicznych  oraz odbudowy zamku.

Widok z wieży wschodniej na basztę zachodnią przed rewitalizacją.

Współczesne schody w wieży wschodniej - więziennej.

Ekspozycje muzealne mieszczące się w Domu Małym, prezentują głównie garncarstwo i ceramikę użytkową od XI do XVI wieku oraz kopie archiwaliów i fotografii dotyczących dziejów zamku. 

Topór ciesielski z 1290 r.

Od 2010 roku warownia była zamknięta dla ruchu turystycznego ze względu na I etap rewitalizacji Zamku Książąt Mazowieckich w Ciechanowie. Podczas prac rewitalizacyjnych wykonano konserwację elementów zabytkowych zamku, pobudowano węzeł sanitarny oraz zbudowano tzw. Dom Mały przy kurtynie południowej, pomiędzy dwoma wieżami. Do jego budowy wykorzystano stal, drewno oraz szkło. Znajduje się w nim recepcja dla ruchu turystycznego, ekspozycja pokazująca losy ciechanowskiego zamku oraz przedmioty pozyskane z wykopalisk a także na piętrze znajduje się sala multimedialna.

Widok zamku od południowego - zachodu.

Widoczna kurtyna północna oraz fragment zachodniej.

Niestety Dom Mały nie został zrekonstruowany w kształcie pierwotnym, gdyż brak jest szczegółowych informacji dotyczących jego wyglądu jak i również Domu Dużego. W styczniu 2013 roku zamek został otwarty dla zwiedzających.
W kolejnym etapie rewitalizacji, wzdłuż muru północnego na zachowanych gotyckich fundamentach ma stanąć Wielki Dom, który był dawną siedzibą książęcą.

  

Widok zza rzeki Łydyni.

Zamek Książąt Mazowieckich znajduje się 80 km. od Płocka i mieści się przy ul: Zamkowej 1. Odwiedzając warownię możemy zwiedzić obie baszty, po których oprowadza Pani przewodnik, zapoznać się z wystawą przedstawiającą historię warowni, która obejmuje też różne rodzaje broni oraz uzbrojenia.
Warto również odwiedzić oddaloną zaledwie o 9 km. miejscowość - Opinogórę Górną, w której znajduje się neogotycki pałac Krasińskich z Muzeum Romantyzmu.