DZIAŁDOWO - Zamek Krzyżacki Prokuratorski z XIV w. (woj. warmińsko - mazurskie, pow.działdowski)

Widok na Dom Główny od wschodu.

Budowę murowanego zamku w Działdowie Krzyżacy rozpoczęli około 1340 roku, prawdopodobnie na miejscu drewnianego grodu obronnego Prusów, doceniając doskonałe strategiczne położenie. Najpierw wzniesiono Dom Duży, w którym mieściły się kuchnia, kaplica i refektarz, a na piętrze dodatkowo kancelaria i sypialnia. Potem wymurowano kurtyny z gankiem obronnym wokół dziedzińca, wieżę bramną i most zwodzony nad fosą.

Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku z XV w.

(Źródło: Sypek R. "Zamki i Obiekty Warowne Państwa Krzyżackiego")

Gdy wzrosła liczebność załogi na zamku, wybudowano nowe budynki mieszkalne i dobudowano piętro spichlerzowe. Dodatkowo wzniesiono przedzamcze o charakterze gospodarczym, otoczone własnymi murami obronnymi, której podstawą obrony była czworoboczna wieża. Zamek zajmował doskonałe miejsce, z trzech stron otaczały go bagna, a z czwartej dostępu broniła rzeka Działdówka. 

W 1409 roku zamek przeszedł chrzest bojowy, odpierając oblężenie wojsk polskich. Rok później w okolicy zatrzymała się ciągnąca pod Grunwald armia polsko - litewska i niewielki oddział zajął pozbawioną załogi warownię. Po zwycięstwie grunwaldzkim król oddał Działdowo Ziemowitowi Mazowieckiemu, lecz już dwa dni później zamek odbito.

Dom Główny z widocznym zdobionym szczytem. Widok od północnego wschodu.

Widok od południowego zachodu.

Gdy Państwo Zakonne przestało istnieć, stając się uzależnioną od Polski częścią Prus, zwaną Książęcymi, zamek stracił swe militarne znaczenie. W połowie XVI wieku twierdzę przebudowano w stylu renesansowym. Podczas wojny ze Szwecją przez dłuższy okres przebywał tu król szwedzki Karol X August. Potem przez pewien czas część warowni była siedzibą gminy kalwińskiej.

Oddany miastu, pełnił już tylko funkcje gospodarcze, a w połowie XIX wieku władze pruskie podjęły decyzję o częściowej rozbiórce. Na początku XX wieku zamek częściowo wyremontowano i przeznaczono na magazyny. Obie wojny światowe spowodowały kolejne zniszczenia budowli. Po roku 1945 zamek zabezpieczono, a w 1973 roku rozpoczęto częściową próbę odbudowy warowni, ale chyba nie do końca udaną. 

Do naszych czasów w bardzo dobrym stanie zachował się główny budynek mieszkalny ze zdobionym szczytem, mur obwodowy od strony zachodniej i północnej, przyziemia baszty północnej, fragmenty bramy wjazdowej oraz dolne partie wieży w pobliżu bramy.

Widoczne skrzydło wschodnie zamku od strony bramy wjazdowej.

Elewacja Domu Głównego, widok od strony dziedzińca.

Widok na kurtynę zachodnią zamku

Poniżej widzimy znajdującą się w zamku makietę warowni wraz z miastem

Warownia znajduje się 113 km. od Płocka i mieści się przy ul. Zamkowej 12.   Warto również zajrzeć do oddalonej o 24 km. Nidzicy z zamkiem krzyżackim z XIV w.