UNIEJÓW - Zamek Arcybiskupów Gnieźnieńskich z XIV w.(woj.łódzkie, pow.poddębicki)

Elewacja frontowa zamku.

Zamek w Uniejowie zbudowano w latach 1360 - 1365 z polecenia arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorii Skotnickiego na miejscu wcześniejszego założenia, zniszczonego w 1331 roku przez Krzyżaków. Warownia została wybudowana jako ogniwo kazimierzowskich twierdz granicznych, osłaniając dostęp do ziem polskich od północy przed Krzyżakami a od północnego zachodu przed Brandenburczykami.

Widok zamku od strony miasta.

Zamek został pobudowany z cegły, na podmurówce z kamieni polnych na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Wzdłuż murów zachodnich stanął budynek mieszkalny a na zewnątrz muru wschodniego wzniesiono wieżę - stołp. Wjazd do warowni prowadził przez zwodzony most nad rzeką. Otoczenie z pozostałych stron fosami i mokradłami czyniły go zamkiem trudnym do zdobycia.

Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku w XV w. wg. J. Salma (źródło:Leksykon Zamków w Polsce)

   1. Wieża bramna

   2. Wieże mieszkalne

   3. Dom Główny

   4. Kaplica

   5. Dziedziniec

   6. Stołp

   7. Międzymurze                                                                                                                                                                 

    
   





W czasie wojny trzynastoletniej na zamku przechowywano skarbiec arcybiskupów gnieźnieńskich - m.in. relikwie św. Wojciecha, pastorały, lichtarze, monstrancje i kielichy. W połowie XV wieku przebudowano zamek w celu dostosowania go  do użycia broni palnej. Wzniesiono dwie baszty, które miały strzec budynku mieszkalnego. Pod koniec XV wieku Uniejów był sceną walk między rodzinami arcybiskupa Zbigniewa Oleśnickiego i Mikołaja Kośmidera, które skończyły się zniszczeniem warowni. Dodatkowe zniszczenia zamku powstały podczas groźnego pożaru w 1525 roku. W XVI wieku dwór arcybiskupi został przeniesiony do zamku w Łowiczu, a Uniejów zaczął tracić na znaczeniu. 

Widok od południowego - wschodu.

Zamek przekształcono w renesansową rezydencję, zlikwidowano międzymurza, wzniesiono nowy budynek mieszkalny, wyrównano wysokości wszystkich skrzydeł a wjazd ozdobiono barokowym portalem. Niestety w  wyniku przebudowy zamek zatracił swoje walory obronne. W XVII wieku rezydencja ucierpiała podczas potopu szwedzkiego i rokoszu Lubomirskiego. Częściową restaurację niszczejącego zamku przeprowadzono w 1745 roku. Po drugim rozbiorze Polski dobra arcybiskupie przeszły na własność państwa pruskiego i część zamku zaadaptowano dla mieszkania dla dzierżawców. Po upadku Napoleona Uniejów wszedł w skład Królestwa Polskiego. W roku 1836 rząd carski podarował siedzibę generałowi Aleksandrowi Tollowi za zasługi, który wraz z rodziną zamieszkiwał tu do końca I wojny światowej. Nowy właściciel szybko przystąpił do remontu rezydencji. Do skrzydła zachodniego dobudowano taras a wokół zamku założono park krajobrazowy. Po I wojnie światowej warownia przeszła w ręce polskie, będąc w okresie międzywojennym prywatnym pensjonatem dla bogatych kuracjuszy, natomiast w czasie II wojny światowej pełnił funkcje magazynu. W latach 1956 - 1967 przeprowadzono konserwację zamku i urządzono w nim hotel, a wnętrza udostępniono zwiedzającym.

Na poniższym zdjęciu widzimy barokowy portal bramny, nad którym znajdujące się okna, posiadają jeszcze                                                                pozostałości widocznych gotyckich łuków.

Portal bramny. 

                              Poniższe cztery zdjęcia przedstawiają dziedziniec zamkowy oraz pozostałości kaplicy.

                                                                                                           


                                                                                                             
                                                                                                   

Elewacja zachodnia. Widok na dwie baszty mieszkalne od strony parku.

Widok z wieży.

Uniejów leży ok. 55 km. na północny zachód od Łodzi, przy drodze nr.72 i 473 a sam zamek znajduje się przy ul. Zamkowej. Obiekt można zwiedzać w ograniczonym zakresie, ze względu na jego hotelowy charakter, natomiast wstęp do parku i na dziedziniec jest wolny. Tuż obok zespołu zamkowo - parkowego znajduje się uzdrowisko termalne, w którym występują gorące (68 st.C) solanki lecznicze wydobywane z głębokości ponad 2 km, plaża z bezpiecznym placem zabaw dla dzieci oraz Kasztel Rycerski, którego największą atrakcją są Łaźnie Kasztelańskie.