BODZENTYN - Ruiny Zamku Biskupów Krakowskich z XIV w.(woj. świętokrzyskie, pow.kielecki)

Ruiny zamku. Widok od południa.

Miasto Bodzentyn założył biskup Bodzanta herbu Poraj w roku 1355 przenosząc tu siedzibę dworu myśliwskiego z Tarczka. Początkowo na miejscu obecnego zamku powstał zameczek drewniany . Niestety budowla ta uległa szybko zniszczeniu i następca biskupa Bodzanty, biskup Florian z Mokrska jeszcze przed 1380 rokiem zbudował murowany gotycki zamek, lokalną rezydencję biskupów krakowskich.  Zamek znajduje się na wysokiej skarpie, która opływa rzeka Psarka i jest połączony z fortyfikacjami miejskimi.

Widok od południowego - wschodu.

Pozostałości murów obronnych.

 19 czerwca 1410 roku na zamku przebywał Władysław Jagiełło, który powracał z jednej ze swych pielgrzymek na Święty Krzyż. Król przyjął tu posłów pomorskich. Prawdopodobnie z uszkodzeniami spowodowanymi przez pożar w 1413 roku, który strawił drewnianą zabudowę Bodzentyna, biskup Zbigniew Oleśnicki przebudował zamek, któremu nadano wówczas regularny plan oraz od strony północnej wzniesiono skrzydło mieszkalne. 

   

Wschodnie skrzydło zamku.

W końcu XV wieku kardynał Fryderyk 
Jagiellończyk dobudował wschodnie skrzydło.

Prace budowlane k ontynuowali w ciągu XVI wieku kolejni biskupi: Jan Konarski, Piotr Tomicki, oraz Franciszek Krasiński, którzy całości stopniowo nadawali cechy stylu renesansowego. Biskup Piotr Myszkowski w roku 1581 dokonał przekształcenia pierwotnie gotyckiej budowli w prawdziwie renesansową rezydencje. Pracami budowlanymi kierował włoski architekt Jan Balcer, którego wkład docenił Piotr Myszkowski nadając jemu i jego zonie przywilej założenia ogrodu na przedmieściu Bodzentyna. Ostatnia duża przebudowa miała miejsce w XVII wieku. Powstało wtedy skrzydło południowe. Budowę prowadzili kolejno biskupi: Jakub Zadzik, Piotr Gembicki, Piotr Tylicki, Marcin Szyszkowski, i Andrzej Trzebicki. Po blisko 80 latach prace ukończył biskup Jan Małachowski, który swój herb Nałęcz umieścił w nadprożach okien. 

         Murowane obramowania okien z herbami.

 Zamkowi nadano wówczas formę barokowa, o planie w  kształcie zbliżonym do podkowy. Z przedzamcza  wprowadzała na dziedziniec zamkowy brama z czerwonego  piaskowca zachowana do dziś, poprzedzona  murowanym mostem.

Renesansowy portal bramy wjazdowej z XVII w.

Relikty kamiennego mostka łączącego zamek z przedzamczem.

Dziedziniec z trzech stron obejmowały trzykondygnacyjne skrzydła nakryte uskokowym dachem. Wschodni ryzalit zwieńczała renesansowa attyka. Przejście między skrzydłami zamku umożliwiał krużganek, który od strony dziedzińca biegł wzdłuż wszystkich kondygnacji środkowego skrzydła. W połowie XVIII wieku pracował przy ozdabianiu zamku architekt Jakub Fontana. 

Skrzydło północne.

Pozostałości skrzydła północnego.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

Ostatnim u schyłku XVIII wieku władcą pałacu był biskup Sołtyk. W 1789 roku dobra duchowne przejęło państwo, wobec czego zamek został opuszczony, następnie przekształcono go na spichlerz i szpital wojskowy, który mieścił się tu do roku 1814, potem jednak zamek ostatecznie opuszczono. W tym okresie zamek nie był jeszcze ruiną. W kilku salach były jeszcze urządzane przez mieszczan Bodzentyna bale. Następnie do końca XIX wieku z zamku czerpano budulec, co spowodowało ogromne zniszczenia. Dopiero w 1902 roku obiekt uznano za zabytek podlegający ochronie.

... zamkowa  jarzębina.

Dziedziniec zamkowy.

                                                                  

Na zamkowym wzgórzu pozostały już jedynie pozostałości świadczące o dawnej świetności zamku. 
Do nich należą zachowane w stanie częściowej ruiny trzy dwupiętrowe skrzydła, ponad otworami okiennymi widać tarcze herbowe z herbem Ślepowron biskupa Krasińskiego i wspomniany herb Nałęcz biskupa Jana Małachowskiego oraz najlepiej chyba zachowany portal bramy wjazdowej wykonany z czerwonego piaskowca. Pozostał również dość wyraźny zarys całego pałacu. 

Bodzentyn położony jest około 25 km na wschód od Kielc, na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich nr. 751 i 752. Malownicze ruiny zamku (według mnie) możemy napotkać idąc z Rynku Górnego i skręcając w ul. Słoneczną. Dodam jeszcze, że wstęp na teren obiektu jest ogólnodostępny, bezpłatny.