OPORÓW - Zamek rycerski z XV w.(woj.łódzkie, pow.kutnowski)

Widok od zachodu.

Pomimo tego, że zamek w Oporowie odwiedziłem już kilkukrotnie, zawsze chętnie ponownie do niego wracam. Jest bardzo wdzięcznym obiektem do fotografowania. Należy do jednych z nielicznych obiektów w kraju, który zachował się w tak bardzo dobrym i nie zmienionym stanie. Położony jest w obszernym, zadbanym parku na uboczu od głównych dróg, czyli w miejscu idealnym na spacery i oczywiście zdjęcia.

Oporów wzmiankowany był już w źródłach historycznych od XIV wieku i był siedzibą rodu Oporowskich herbu Sulima. W miejscu wcześniejszej istniejącej tu drewnianej fortalicji Mikołaj Oporowski zaczął budować rezydencję rodową w postaci zamku. Kontynuację budowy przeprowadził jego syn Władysław Oporowski, późniejszy arcybiskup i prymas Polski. Po śmierci Władysława spadkobiercą majątku został jeden z jego braci Piotr Oporowski a następnie jego trzej synowie. Na początku XVII wieku dziedzictwo przejęła rodzina Tarnowskich herbu Rola, natomiast w XVIII wieku dobra wraz z zamkiem należały do Sołłohubów. W XIX wieku Oporów był kilkukrotnie sprzedawany, należał do rodzin Korzeniowskich, Pociejów, Oborskich, Orsettich, a od 1932 roku należał do rodziny Karskich.

Widok od północnego zachodu.

Widok od wschodu.

Baszta pełniąca rolę kaplicy.

Zamek to mała późnogotycka rezydencja obronna wzniesiona około 1440 roku, usytuowana na wyspie otoczonej fosą. Zabudowa skupiona wokół czworobocznego dziedzińca składa się z domu mieszkalnego, wieży, baszty z kaplicą, połączonych murem obronnym.

Zamek jesienią

Remonty wykonane w XVII, XVIII i XIX wieku spowodowały tylko niewielkie przeróbki. Pozostały po nich renesansowe stropy, barokowe otwory okienne na piętrze, przebudowana w XVIII i XIX wieku część bramna i klasycystyczne sztukaterie.

Zameczek porą zimową 

Widok od południowego zachodu.

 Z około 1840 roku pochodzi budynek tzw. "Kredens" na dziedzińcu oraz neogotycki portal bramy wjazdowej i taras przed mostem. Zamek otacza również krajobrazowy park założony w I połowie XIX wieku. Gruntowne prace konserwatorskie wykonane w latach 1962 - 1965 usunęły część przebudowy z XIX wieku, przywróciły pierwotną sylwetkę dachów i ganek komunikacyjny domu mieszkalnego. Spod 

tynków odsłonięto gotyckie portale i okna oraz renesansowe, polichromowane stropy z XVII w.

Baszta. Widok od dziedzińca.

Dziedziniec. Widoczne wnęki strzelnicze oraz krenelaż.

Dziedziniec

Od roku 1949 do dnia dzisiejszego w zamku mieści się muzeum (otwarte codziennie) z ekspozycją wnętrz dworskich. Tworzą ją dzieła sztuki i wyroby rzemiosła artystycznego prezentujące kulturę szlachecką. 

Poniższe zdjęcia przedstawiają pomieszczenia i ich pierwotne funkcje.

Sala Rycerska - sala w wieży.

Zbrojownia - sala w wieży.

Zbrojownia. Zbroja rycerska, wiek XVI.

Skarbczyk. Widoczne sklepienie krzyżowo - żebrowe.

Sypialnia

Salon Empire.

Widok od północnego zachodu.

Obiekt znajduje się przy drodze z Kutna do Żychlina. Od Płocka oddalony jest o 40km. 

WENECJA - Ruiny zamku z XIV w. (woj. kuj. - pomorskie, pow. żniński)

Widok ruin od południa.

  Od dawna intrygowała mnie siedziba właściciela jednej z największych fortun średniowiecznej Wielkopolski na tzw. Szlaku Piastowskim. Mowa tu o pozostałościach zamku w Wenecji na Pałukach. Udało mi się ją odwiedzić dopiero w roku 2017. 
Zamek wzniesiony został pod koniec XIV stulecia, z inicjatywy właściciela ówczesnej miejscowości, kasztelana nakielskiego, późniejszego sędziego kaliskiego - Mikołaja Nałęcza z Chomiąży zwanego Diabłem Weneckim. Taki przydomek przylgnął do właściciela z powodu swojej bezwzględności wobec politycznych przeciwników. 
Początek kolejnego wieku przyniósł zmianę właściciela obiektu, którym został Mikołaj Pomian z Warzymowa.
W roku 1420 Mikołaj Pomian sprzedaje zamek arcybiskupowi gnieźnieńskiemu Mikołajowi Trąbie. Od tego momentu, obiekt staje się główną siedzibą arcybiskupów. Niestety u schyłku XV stulecia warownia zaczęła tracić na znaczeniu i w latach 1479-1480 została po części rozebrana a materiał z rozbiórki posłużył do budowy nowej rezydencji arcybiskupów znajdującej się w Żninie. W XIX wieku pozostałości ruin zostały po części wysadzone w powietrze. Pod koniec lat 60 -tych ubiegłego wieku, na terenie zamku przeprowadzono prace archeologiczne, a następnie zabezpieczono je jako trwałą ruinę, którą pozostają do chwili obecnej.

Poniższe trzy zdjęcia przedstawiają skrzydło południowe.

Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku (źródło: Leksykon Zamków w Polsce)

1. Dom Główny

2. Wieża

3. Przedbramie

4. Dziedziniec

5. Mur obwodowy z bastejami

Zdjęcia poniżej przedstawiają dziedziniec zamkowy oraz zarysy zabudowań mieszkalnych.

Dziedziniec. Widok od północy.

Widoczne miejsce Domu Zamkowego. Widok od południa.

Widoczne skrzydło północne. Widok od wschodu.

Zamek usytuowany został na niewielkim wzniesieniu miedzy trzema jeziorami: Biskupińskim, Weneckim oraz Skrzynka. Obiekt powstał na planie kwadratu o długości boku 33,5 metrów, otoczony murem obwodowym wzmocnionym przyporami. Wjazd do warowni znajdował się od strony południowej i wiódł przez most zwodzony i wysunięte przed lico murów przedbramie. Główny dom zamkowy został umiejscowiony wzdłuż całej kurtyny zachodniej. W narożniku północno -wschodnim znajdowała się czworoboczna, kilkukondygnacyjna wieża. Po przejęciu warowni przez arcybiskupów gnieźnieńskich po roku 1420, warownia została poddana rozbudowie. W kurtynie północnej zostają wzniesione nowe budynki, zostaje wzmocnione przedbramie a całe założenie zamkowe otoczone zostaje murem obwodowym z umieszczonymi w narożach cylindrycznymi bastejami.

Na pierwszym planie widoczna kurtyna wschodnia zamku. Widok od północnego wschodu.

Skrzydło północne. Widok od północnego wschodu.

Widok od południowego zachodu.

Widok od południowego wschodu.

Na zdjęciu poniżej widoczne pozostałości wieży.

Tuż obok ruin zamku znajduje się również Muzeum Kolei Wąskotorowej, czyli coś dla miłośników historii techniki. Muzeum powstało w 1972 roku i prezentuje kilkadziesiąt pojazdów szynowych, w tym  17 zabytkowych parowozów oraz ekspozycję sprzętu i umundurowania kolejarskiego.

Ruiny zamku znajdują się w odległości ok. 8 km na południe od Żnina. Od centrum Płocka oddalone są o około 162 km.

Bibliografia:
* Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm - "LEKSYKON ZAMKÓW W POLSCE". Wydawnictwo "ARKADY" Warszawa 2010

* "NAJCIEKAWSZE MIEJSCA W POLSCE. MIEJSCA NIESAMOWITE". Wydawnictwo BELLONA S.A. WARSZAWA 2008 -2015