ŁĄCK - Dwór z 1923 r.(woj.mazowieckie, pow.płocki)

Elewacja frontowa.

Stylizowany dworek z elementami neobarokowymi był niegdyś siedzibą dyrekcji stadniny koni. Z ciekawostek dodam, że stanowił również miejsce nagrania fragmentów jednego z odcinków serialu "Stawki większej niż życie" pt."Żelazny Krzyż" jako dworek hrabiego Wąsowskiego.

Dworek znajduje się 14 km. od Płocka. Obiekt mieści się tuż przy drodze krajowej nr. 60. na ul: Płockiej 15. vis a vis głównej bramy wjazdowej do Stada Ogierów Sp.z o.o. 

PODZAMCZE - Zamek Ogrodzieniec z XIV - XV w.(woj.śląskie, pow.zawierciański)

Zamek Ogrodzieniec. Widok od strony wschodniej.

Ruiny Zamku Ogrodzieniec w miejscowości Podzamcze wznoszą się wśród charakterystycznych wapiennych ostańców w miejscu dawnego grodu. Na przełomie XII i XIII wieku, stał tu drewniany gród, a na jego ruinach Kazimierz Wielki wzniósł zamek. Jego obronę stanowiły otaczające go z trzech stron strome zbocza i kamienny mur. Wjazd do zamku wiódł wąską szczeliną między skałami a wewnątrz znajdował się dom mieszkalny i budynki gospodarcze. Twierdza była siedzibą rodu Włodków, lecz kolejno zmieniała właścicieli. Przejętą za długi warownię w roku 1530 przejął Seweryn Boner, który rozbudował warownię i przekształcił w renesansową rezydencję obronną, składającą się z czterech skrzydeł wokół dziedzińca z krużgankami.

Skrzydło wschodnie czyli Zamek Wysoki miało charakter obronny i dostępne było jedynie po drabinach, dopiero później wykuto skalne schody. W przyziemiu ulokowano magazyny a na południowej skale wzniesiono Zamek Średni. W skrzydle północnym mieściła się kuchnia i studnia natomiast na piętrze znajdowały się pomieszczenia dla wojska i służby, a wyżej komnaty mieszkalne. Skrzydło północne i południowe połączone było galerią, w której umieszczono sypialnię właściciela, gabinet z biblioteką oraz toaletę. Wjazdu na zamek broniła wysoka wieża bramna ze zwodzonym mostem nad sucha fosą, w której  również urządzono kaplicę.

Baszta bramna.

Renesansowy portal bramy wjazdowej z pozostałościami tarcz z herbami Bonerów.

W połowie XVI wieku do Zamku Średniego dobudowano budynek mieszkalny zwany Kurzą Stopką. Trzy piętra zajmowały kazamaty z otworami strzelniczymi,  wyżej była izba białogłów, sala balowa i umywalnia. Po śmierci Seweryna Bonera Ogrodzieniec odziedziczyła jego córka, Zofia Firlejowa. Za jej czasów zbudowano basteję - beluardę i Salę Marmurową, a wjazd na teren dziedzińca gospodarczego poprowadzono przez okratowana bramę. Od strony zachodniej powstał Dziedziniec Rycerski otoczony fosą i murem z narożną basztą.

Fragment Dziedzińca Rycerskiego.

Widok na wieżę od strony dziedzińca. Widoczne również kramy z pamiątkami.

Na dziedzińcu głównym, zwanym "Pańskim"

Niestety podczas potopu szwedzkiego warownia została uszkodzona i ograbiona. Remontu murów i rozbudowy podzamcza dokonał następny właściciel. Kolejna wojna ze Szwecją przyniosła ponowne ograbienie zamku i jego pożar. Mimo tego, że warownia zmieniła właściciela, to brak środków finansowych nie pozwolił na przywrócenie mu dawnej świetności. Zamek był zamieszkany do 1810 roku. Niestety pozostawiony bez opieki, stał się źródłem pozyskania materiałów budowlanych.

W oddali widoczna Góra Birów ze znajdującą się rekonstrukcją grodziska.

Na dwóch poniższych zdjęciach widzimy teren podzamcza, na którym znajduje się amfiteatr z wyróżniającym się w tle ostańcem zwanym "Wielbłądem" oraz znajdujące się między skałami pomieszczenie z salą tortur zwane Katownią Warszyckiego.


                                                                                           

Skrzydło północne warowni.

Widok ruin zamku od strony Rynku.

Obecnie zamek jest zabezpieczony w postaci trwałej ruiny. Warownia znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr. 790. oddalonej ok. 60 km. od Katowic. Do zamku prowadzą tablice informacyjne, a sama warownia widoczna jest z daleka.

Na Zamku Ogrodzienieckim z  pewnością warto zobaczyć wieżę bramną, pospacerować po komnatach oraz wspiąć się na Zamek Wysoki, z którego roztacza się wspaniały widok na okolicę, a w odległości jedynie 2 km. również warto odwiedzić zrekonstruowany drewniany gród na Górze Birów. 
Jako ciekawostkę dodam, że ruiny zamku stanowiły również scenerię do filmowej adaptacji "Zemsty" Aleksandra Fredry w reżyserii Andrzeja Wajdy oraz plener do ostatniego odcinka serialu "Janosik'' pt. "Zdrada."

GNIEW - Zamek Krzyżacki Komturski z XIII w.(woj.pomorskie, pow.tczewski)

Panorama miasta.

Budowę krzyżackiego zamku rozpoczęto w 1283 roku na wysokim brzegu Wisły. Do tego wybrano teren najwyżej położony, u ujścia Wierzycy do Wisły - od południa chroniły go strome zbocza pradoliny, a od północy i zachodu mury przedzamcza, poprowadzone wzdłuż naturalnych wąwozów, które później uformowano i zamieniono w fosy. Nadzór nad budową sprawował komtur Gniewu, Dietrich von Spira i trwała ona około 40 lat.

Zamek  oraz spichlerz na przedzamczu, obecnie hotel "Pałac Marysieńki".

Najpierw zbudowano wysokie mury z wieżyczkami i potężną basztę oraz budynki mieszkalne. Później podwyższono mury i wieżyczki, a dziedziniec zamknięto dwoma budynkami. Dom konwentualny miał cztery skrzydła a wzdłuż murów wybudowano ganki obronne. W południowym była kaplica i kapitularz. Skrzydło północne najpierw mieściło mieszkanie komtura i dormitoria, później zamieszkał tu wielki mistrz. Budynek zachodni zajmował refektarz, natomiast wschodni- kolejne dormitorium i szpital. W przyziemiach urządzono magazyny i kuchnię, parter zajmowały spiżarnia, kuchnia, piekarnia i więzienie. W jednym z narożników zamku stała wysoka wieża ostatniej obrony z platformą obserwacyjną. Ostatnia średniowieczna przebudowa przekształciła warownię w stałą rezydencję byłego wielkiego mistrza Michała Kuchmeistera. 

Gniew był pierwszym zamkiem krzyżackim na zachodnim brzegu Wisły a z czasem stał się jednym z najważniejszych ośrodków w całym Państwie Zakonnym. W 1463 roku warownia ostatecznie przeszła w ręce polskie i od tej pory była siedzibą starostów, ale nie zrezygnowano z jej funkcji obronnych. W 1626 roku twierdzę zajęli Szwedzi i okupowali ją przez dwa lata. Ogólnie podczas potopu szwedzkiego Gniew mocno ucierpiał, a na dodatek na początku XVIII wieku zaczęła zagrażać mu Wisła. W 1772 roku zamek zajęły wojska pruskie a wkrótce zamieniono go w magazyn. Potem częściowo rozebrano mury przedzamcza i na miejscu wieży głównej postawiono niższą. W połowie XIX wieku urządzono w zamku więzienie.

Widok od wschodu.

Widok od południowego - wschodu.

                                                                                               

Po I wojnie światowej Gniew wrócił do Polski a w warowni była siedziba starostwa, potem wojskowy magazyn amunicji a następnie po II wojnie światowej w zachowanym skrzydle stacjonowała jednostka wojskowa. Prace zabezpieczające i restauracyjne podjęto w 1968 roku i kontynuowano w latach 90. Wówczas zamek oraz funkcjonujący w nim oddział gdańskiego Muzeum Archeologicznego udostępniono do zwiedzania. Kilka lat temu, w roku 2010 gmina Gniew sprzedała Wzgórze Zamkowe grupie Polmlek – jednej z największych spółdzielni mleczarskich w Polsce. 

Wejście wschodnie do zamku.

                                                                   
                                                                                                                                                                          
          Dwa poniższe zdjęcia przedstawiają dziedziniec zamkowy oraz widoczne relikty bramy z XIII w.                         

                                                                                                  

Zamek w Gniewie leży 60 km. na południe od Gdańska. Warownia znajduje się przy ul: Zamkowej 3. Poza zamkiem warto również zobaczyć w Gniewie stare miasto z gotyckim ratuszem i kościołem św. Mikołaja oraz w pobliskim Pelplinie pocysterski zespól z bazyliką katedralną.

PŁOCK - Pałac z 1910 r. (woj.mazowieckie)

Widok od północnego - wschodu.

Fabrykę Cukru i Rafinady "Borowiczki" założono w 1899 roku na gruntach wsi należącej do Władysława Frybnera. Główny budynek cukrowni powstał w 1900 roku wg. projektu architekta Ludwika Rossmana pod kierownictwem mistrza murarskiego z Raciąża Zdzisława Librowskiego.

Następnie wzniesiono kolejno budynki dla administracji i pracowników, pałac administratora, domy mieszkalne, szkołę, pocztę oraz piekarnię.

Pałac administratora cukrowni, który przedstawiam, został wzniesiony około 1910 roku na miejscu wcześniejszego dworu Władysława Frybnera. Przy budowie pałacu natrafiono również na gliniane lichtarze i inne przedmioty podobne do kościelnych oraz wydobyto dużą ilość kamieni, co może świadczyć o wcześniejszym zasiedleniu tego terenu.

Elewacja frontowa od strony podjazdu.

Pałac składa się z piętrowego niewielkiego skrzydła oraz ustawionej do niego prostopadle części parterowej z mieszkalnym poddaszem. Obiekt otacza park krajobrazowy z początku XX wieku z kolistym gazonem od frontu i promienistym układem alei. Zabudowania cukrowni od pałacu oddziela park z przepływającą tam rzeczką Słupianką.

Elewacja boczna wschodnia.

Elewacja boczna zachodnia.

                    Poniższe trzy zdjęcia ukazują pałac z tarasem i ozdobnym balkonikiem od strony parku.

Na poniższych dwóch starych fotografiach znajduje się pałac dyrektora z lat trzydziestych XX wieku, oraz widzimy pracowników i strażaków przed pałacem z okazji 30- lecia Fabrycznej Straży Pożarnej (Źródło - "Cukrownia Borowiczki 1900- 2000")

                                                                    Główna brama wjazdowa do pałacu.
                                                          

    

... w marcu.

... w lipcu.

                                

Pałac znajduje się w dzielnicy Płocka - Borowiczki, przy ul: Harcerskiej 106.
Pałac i piękny kiedyś park, które były do niedawna własnością Krajowej Spółki Cukrowej, w której prawie 80% udziałów miał skarb państwa, wysiedliła mieszkańców pałacyku i funkcjonujący tam gabinet stomatologiczny, zapewniając im nowe lokale i wystawiła budynek na sprzedaż. Niestety Spółka sprzedała nie oglądając się na miasto i nie czekając na ewentualną zgodę radnych, nieruchomość osobie prywatnej - właścicielowi firmy Inbud z Płocka, podczas przetargu ustnego. Gdyby miasto się pospieszyło przy zakupie działki, były propozycje zagospodarowania pałacu i jego otoczenia na dom dziennego pobytu dla starszych mieszkańców osiedla, miała tu też być filia biblioteki oraz dom kultury ... ale niestety.

BORYSŁAWICE ZAMKOWE - Ruiny Zamku Biskupiego z XV w.(woj.wielkopolskie, pow.kolski, gm.Grzegorzew)

Ruiny zamku od strony południowej.

Zamek w Borysławicach Zamkowych został wzniesiony w 1425 roku z inicjatywy biskupa poznańskiego i krakowskiego, a potem arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca. Pierwsza faza budowy zamku łączona jest z końcem I ćwierci XV wieku. Powstało wtedy niewielkie czworoboczne założenie, składające się z murów obwodowych, dwóch ulokowanych vis a vis siebie domów zamykających mały wydłużony dziedziniec i wysuniętego przez kurtynę czworobocznego budynku bramnego.

Wieża bramna.

Widoczne, prawie 600 letnie dębowe pale to pozostałości po mostku.

Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku w II połowie XV wieku (źródło: Leksykon Zamków w Polsce)

                                 Poniższe zdjęcia przedstawiają wieżę bramną z przedbramiem od strony wschodniej.

Górna część wieży bramnej z widocznymi blendami.

Przedbramię. Strona wschodnia.

W XV wieku obiekt został znacznie powiększony. Powstał wtedy zewnętrzny obwód murowany, przez co stworzono międzymurze, a także całkowicie nowy dom, dostawiony do starej kurtyny zachodniej i wystawiony poza linię nowego muru obwodowego. Natomiast w XVI wieku budynek bramny podniesiono, tworząc wieżę bramną. Na początku XVII wieku,  połączono dotychczasowe dwa budynki trzecim domem, znajdującym się naprzeciw bramy wjazdowej.

Poniższe dwa zdjęcia przedstawiają pozostałości fasady północnej budynku zachodniego.

Fragmenty fasady północnej domu wschodniego.

Widoczne pozostałości sklepień w wieży bramnej.

Wieża bramna.

Warownia niestety została zniszczona w czasie wojen ze Szwecją i mimo prób nie została już odbudowana. Z zamku położonego na sztucznej kępie otoczonej fosą pozostały jedynie fragmenty budynków mieszkalnych oraz najlepiej zachowanej wieży bramnej wraz z przedbramiem.

Ruiny dawnego zamku biskupiego położone są między Kłodawą a Kołem niedaleko drogi krajowej nr. 92, oddalonego od Płocka o 90 km.

Widok ruin od południowego - wschodu.

Chciałbym również podziękować uprzejmemu właścicielowi ruin zamkowych za pozwolenie mi na swobodne fotografowanie malowniczych ruinek. Okazało się bowiem, iż ów właściciel podobnie jak ja, jest też pasjonatem zamków i innych zabytków.

Chciałem też poinformować wszystkich zainteresowanych, iż znak stojący przy drodze przed ruinami, który informuje o zakazie wstępu, ma za zadanie ostrzegać i odstraszać osoby jedynie te, które chciałyby dostać się na teren ruin w celach innych niż kulturalne zwiedzanie i fotografowanie. Prawdziwym miłośnikom i pasjonatom zabytków, po uprzednim zapytaniu o pozwolenie, właściciel posiadłości z pewnością nie odmówi wstępu do ruin.