niedziela, 20 listopada 2016

POKRZYWNO - Ruiny Zamku Krzyżackiego Komturskiego z XIII w.(woj.kuj.- pomorskie, pow.grudziądzki, gm.Gruta)



Widoczna wieża bramna z przedbramiem, prowadząca na zamek właściwy.


Od wielu lat intrygowały mnie ruiny zamku w Pokrzywnie i bardzo chciałem je kiedyś odwiedzić. W kwietniu b.r. udało mi się wygospodarować dzień wolny i ruszyłem wraz z kolegą w trasę po warowniach krzyżackich. I wtedy właśnie zawitałem do Pokrzywna. 
Dojeżdżając w pobliże miejsca, gdzie znajdował się zamek, najpierw - po lewej stronie drogi - ujrzeliśmy ceglaną bramę. Postanowiliśmy więc zaparkować auto tuż przy drodze, w północnej części wzniesienia, udając się w stronę owej bramy. 


Brama pochodząca z XIV w. łączyła dawniej podzamcze wewnętrzne z zewnętrznym,





Idąc dalej, wzdłuż wydeptanej ścieżki wyłoniły się z zieleni ruiny zawalonego XIV wiecznego spichlerza ...

Dawny spichlerz. Widok od wschodu


Spichlerz. Widok od południa.





Wnętrze spichlerza.


Zachowany ceglany fryz koniczynkowy znajdujący się w północnej ścianie spichlerza.




... potem ujrzeliśmy skrzydła zamku: wschodniego i północnego...


Skrzydło wschodnie, w którym prawdopodobnie znajdował się kapitularz i refektarz.




Zdjęcia poniżej przedstawiają skrzydło północne zamku, w którym znajdowała się prawdopodobnie kaplica. Od strony przedzamcza widoczne wejście do piwnic.





Wejście do piwnic.










... a następnie wieżę bramną z przedbramiem, za którą znajdował się dziedziniec zamku wysokiego. 





Wieża bramna. Widok od strony dziedzińca zamku wysokiego.



Przejazd w wieży bramnej. Widok z dziedzińca zamku wysokiego.
Pomieszczenie w wieży bramnej.




Wieża bramna.  Widok od południowego zachodu.





Widok pozostałości skrzydła wschodniego zamku wysokiego od strony dziedzińca.




Zamek w Pokrzywnie Krzyżacy zaczęli wznosić już w drugiej połowie XIII stulecia, kończąc budowę w połowie XIV wieku. Obiekt był zamkiem konwentualnym, trójczłonowym, składającym się z zamku właściwego i dwóch przedzamczy, wewnętrznego i zewnętrznego. Przedzamcze wewnętrzne oddzielone było od zamku właściwego suchą fosą i zwodzonym mostem. Na przedzamczu mieściły się obiekty mieszkalne dla wojska, budynki gospodarcze oraz zachowany do chwili obecnej spichlerz. Zamek właściwy posiadał kilkukondygnacyjne, podpiwniczone skrzydła, stanowiące jednocześnie mury obwodowe warowni, wieżę bramną oraz niewielkich rozmiarów dziedziniec. 
Po zwycięskiej bitwie pod Grunwaldem, zamek został zdobyty, ale pozostawał jedynie przez rok w posiadaniu polskim. Następnie na przemian był we władaniu Zakonu Krzyżackiego i wojsk polskich. W roku 1416 powrócił ponownie pod panowanie zakonu. W tym samym roku została także zlikwidowana komturia w Pokrzywnie, co spowodowało, że warownia została włączona do wójtostwa w Rogóźnie, jednocześnie tracąc na znaczeniu.
Na mocy drugiego pokoju toruńskiego z 1466 roku warownia stała się siedzibą starostów królewskich. Zamek był także dwukrotnie odbudowywany i restaurowany. Po pożarze w 1611 roku oraz po wojnie ze Szwecją w roku 1657. Niestety po pierwszym rozbiorze Polski w roku 1772 nastąpił jej upadek. Kres warowni nastąpił w 1784 roku, gdy władze pruskie rozpoczęły rozbiórkę, która doprowadziła obiekt do ruiny. Pierwsze prace zabezpieczające przeprowadzono w roku 1934, a następne w latach 60. XX stulecia.






Poniżej zamieszczam układ przestrzenny założenia zamkowego (źródło: Leksykon Zamków w Polsce)




1.   Skrzydło wschodnie zamku.
2.   Skrzydło północne.
3.   Dziedziniec zamku właściwego.
4.   Wieża bramna.
5.   Spichlerz.
6.   Podzamcze wewnętrzne.
7.   Dekoracyjna brama.
8.   Podzamcze zewnętrzne.
9.   Budynek gospodarczy na podzamczu zewnętrznym.
10. Mur obwodowy.



Na terenie przedzamcza wewnętrznego, w pobliżu dawnego spichlerza natrafiliśmy również na piwnice, do których oczywiście postanowiliśmy się wśliznąć. Podejrzewam, że w okresie letnim moglibyśmy przeoczyć do nich wejście, gdyż byłoby one zupełnie niewidoczne, ze względu na bujne zarośla.








Poniższe zdjęcie przedstawia budynek gospodarczy (dawna stodoła) znajdujący się na terenie dawnego przedzamcza zewnętrznego. 





Zdjęcie przedstawia fragment zachowanego muru obwodowego na podzamczu zewnętrznym.




Osobiście z pobytu w Pokrzywnie jestem bardzo zadowolony. Najbardziej zapamiętam eksplorację piwnic znajdujących się na podzamczu wewnętrznym, o których istnieniu nie wiedziałem. Podejrzewam, że pozostałości zamku wraz z zachowanymi piwnicami, spodobają się każdemu miłośnikowi ruin.
W promieniu kilkunastu kilometrów od warowni w Pokrzywnie znajdują się również relikty zamku w Grudziądzu, ruiny zamków w miejscowościach Rogóźno - Zamek oraz Radzyniu Chełmińskim. Pozostałości zamku w Pokrzywnie znajdują się przy drodze wojewódzkiej nr. 534 i są własnością prywatną.
Ruiny znajdują się w odległości ok.150 km. od Płocka. 

poniedziałek, 7 listopada 2016

RADZIKI DUŻE - Ruiny zamku rycerskiego z XIV lub XV w.(woj. kuj. - pomorskie, pow.rypiński, gm.Wąpielsk)




Widok ruin zamku od zachodu.


Dokładna data budowy zamku nie jest znana, gdyż istnieją dwie wersje. Jedna mówi, że zamek był zbudowany w latach 1380 - 84 przez kasztelana dobrzyńskiego Andrzeja Ogończyka - Radzikowskiego, zaś druga, że w pierwszej połowie XV wieku przez rodzinę Radzikowskich. W rękach rodziny herbu Ogończyk, która z czasem zaczęła używać nazwiska Radzikowski, warownia znajdowała się do połowy XVI stulecia.
Poważnych zniszczeń zamek doznał podczas wojny trzynastoletniej (1454-1466), kiedy to został zdobyty i spalony przez Krzyżaków. Na początku XVI wieku nastąpiła odbudowa i przebudowa dotychczasowej warowni, nadająca jej cechy renesansowe. Niestety kres świetności zamku przyniosły wojny ze Szwecją. Wtedy to został opuszczony i popadł w ruinę. Na przełomie XVIII i XIX stulecia cegły pozyskiwane z ruin zamku były wykorzystywane również jako materiał budowlany.








Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku (źródło: Leksykon Zamków w Polsce)




  




  1.  Dom Główny.
        2.  Mury obwodowe.
          3.  Budynek bramny.
4.  Dziedziniec.











Zamek w Radzikach Dużych umiejscowiony był na niewielkim wzniesieniu, które otaczała fosa. Składał się z piętrowego domu mieszkalnego znajdującego się w skrzydle wschodnim, wysuniętego przejazdu bramnego w skrzydle zachodnim oraz murów obwodowych wyposażonych w otwory strzelnicze. 


Widoczne skrzydło północne oraz fragment zachowanego skrzydła zachodniego.



Skrzydło zachodnie.


Zachowany otwór strzelniczy.


Widoczny północno -wschodni narożnik zamku.


Do chwili obecnej z zamku zachował się prawie pełen obwód murów zewnętrznych dochodzących maksymalnie do wysokości ok.8 metrów, posiadających otwory okienne oraz nieliczne już detale architektoniczne.



Trzy poniższe zdjęcia przedstawiają skrzydło południowe zamku.













Zdjęcia przedstawiają skrzydło wschodnie warowni z zachowanymi otworami okiennymi oraz prawdopodobnie wykuszem ustępowym.








Prawdopodobnie w tym miejscu znajdował się wykusz ustępowy.


Ruiny zamku znajdują się na terenie gimnazjum im. Tony'ego Halika, mieszczącym się w XIX wiecznym dworze rodziny Przeciszewskich.
Dodatkową motywacją aby odwiedzić ruiny zamku oraz dwór, są także ruiny XVIII - wiecznego pałacu z zachowanymi w wewnątrz polichromiami, znajdujące się w miejscowości Radziki Małe oddalonej zaledwie o 2 km.
Ruiny rycerskiej siedziby w Radzikach Dużych znajdują się w odległości  ok. 90 km. od Płocka.