piątek, 30 stycznia 2015

GÓRA - Dwór z XIX w.(woj.mazowieckie, pow.płocki, gm.Staroźreby)










Elewacja frontowa.


Dwór został wzniesiony w 1880 roku dla Jana Olszewskiego. Już pięć lat później obiekt zakupił Antoni Popkowski  a w końcu lat dwudziestych XX stulecia Stefan Popkowski, który do końca II wojny światowej pozostał ostatnim właścicielem majątku. Po przejęciu zabytku przez państwo, w obiekcie zakwaterowano kilka rodzin, co przyczyniło się do częściowego zniszczenia i zdewastowania dworu.






Ryzalit w elewacji wschodniej.



Elewacja boczna.

Obiekt jest zbudowany na planie prostokąta, nakryty okapowym dachem dwuspadowym z piętrowymi ryzalitami środkowymi w obu elewacjach. Przed ryzalitami znajdują się portyki wspierające balkony, złożone z czterech wielobocznych filarów. Dwór posiada również architektoniczne dekoracje, jak narożne boniowania, nadokienne płyciny i parapety, kształt filarów oraz kapitele.








Fragment wnętrza dworu.


Jadąc od Płocka drogą wojewódzką nr. 567, mijając Staroźreby dotrzemy do miejscowości Góra, gdzie na rondzie skręcamy w prawą stronę. Dwór znajduje się przy drodze krajowej nr. 10 kilkaset metrów od ronda, za ogrodzonym boiskiem szkolnym. Dodam również, że naprzeciwko dworu, po drugiej stronie ulicy znajduje się drewniany kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła z XVIII wieku.


niedziela, 25 stycznia 2015

OSTRÓDA - Zamek Krzyżacki Komturski z XIV w.(woj.warmińsko - mazurskie, pow. ostródzki)



Elewacja frontowa, zachodnia.


Pierwsza krzyżacka strażnica powstała na tych terenach już około 1270 roku. Wzrost znaczenia miasta jako krzyżackiego ośrodka spowodował konieczność powstania nowej, bardziej reprezentacyjnej siedziby, dlatego zdecydowano o budowie murowanego zamku.

Zamek  powstał na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 46x45m. Jego budowę rozpoczął w roku 1349 komtur Gunter von Hohenstein, a zakończono ją dopiero w roku 1408. 



                                                                                         Makieta przedstawiająca rekonstrukcję zamku.



Kompleks zamkowy od miasta oddzielała fosa zasilana przez odnogę Drwęcy. Wokół otoczonego drewnianymi krużgankami dziedzińca postawiono cztery podpiwniczone skrzydła. Nad zabudowaniami w płd.-wsch. narożniku budowli górowała wysoka wieża, która została zniszczona podczas wybuchu a potem rozebrana. Od strony północnej zamek posiadał wysunięty dansker. Bramę wjazdową poprzedzało piętrowe przedbramię oraz długi drewniany most nad fosą. Reprezentacyjną częścią zamku było skrzydło południowe. Na pierwszym piętrze ulokowano kaplicę, mieszkanie komtura i refektarz. Pozostałe fragmenty czworoboku obejmowały kapitularz, infirmerię, dormitoria i komnaty gościnne. Piwnice i parter przeznaczono na cele gospodarcze. 
Wojny ze Szwecją i Rosją nie zrujnowały warowni, wręcz przeciwnie, spowodowały wzrost jej zdolności obronnych. Zmodyfikowano wówczas umocnienia zamku, otaczając go wałami oraz bastionami ziemnymi. Klęską dla miasta był pożar w 1788 roku i wybuch prochu w zamkowych piwnicach. W czasie wojen napoleońskich gmach pełnił funkcje kwatery wojsk niemiecko – rosyjskich. Później stacjonowali tu Francuzi wraz z Napoleonem Bonaparte, który w zamku osadził swój sztab. 


Widok od południowego  - wschodu.


W następnych latach podupadłą warownię adoptowano na cele administracyjne, były tu mieszkania, urzędy powiatowe oraz sąd. W trakcie ofensywy radzieckiej w 1945 roku zamek podzielił tragiczny los miasta i spłonął. Odbudowę warowni rozpoczęto dopiero w 1977 roku.

Wejście do zamku.



Dziedziniec zamkowy.
Skrzydło północne warowni.

                                                                                             

Jako ciekawostkę dodam, że około roku 1390 ostródzki zamek, był jedną z pierwszych warowni w państwie krzyżackim, która wyposażona została w działa armatnie.
Ostróda leży 35 km. na zachód od Olsztyna, przy drodze 7 i 16 a sam zamek znajduje się przy ul. Mickiewicza 22. Obecnie w zamku mieści się Centrum Kultury i Sportu, galeria oraz muzeum, w którym eksponowane są makiety urbanistyczne i wykopaliska archeologiczne.


sobota, 24 stycznia 2015

KROJCZYN - Dwór z XX w.(woj.kuj. - pomorskie, pow.lipnowski, gm.Dobrzyń nad Wisłą)





Elewacja frontowa.


Dwór w Krojczynie został wzniesiony w 1910 roku z inicjatywy Władysława Miączyńskiego herbu Suchekomnaty i był w posiadaniu tej rodziny do roku 1937. Po II wojnie światowej dobra rozparcelowano, a we dworze umieszczono szkołę, która znajduje się do dzisiejszego dnia. Z zabudowań dworskich zachował się jedynie dwór i otaczający go park.






Brama wjazdowa.


Całość otoczona jest resztkami parku krajobrazowego założonego w drugiej połowie XIX wieku. Obiekt jest zadbany, dlatego cieszy się powodzeniem wśród turystów, którzy często zbaczają ze szlaku, aby odwiedzić czternastowieczną wieś. Dwór znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr. 562.



MIĄCZYN - Dworek z XIX w.(woj.mazowieckie, pow.płoński, gm.Czerwińsk nad Wisłą)
















Elewacja frontowa.

W końcu XVIII i w wieku XIX, Miączyn należał do rodziny Starczewskich. W końcu lat dwudziestych XX wieku, właścicielem Miączyna i zarazem ostatnim, był Władysław Żółtowski.
Obecny parterowy, drewniany i otynkowany dworek został prawdopodobnie zbudowany w 1932 roku, przy wykorzystaniu piwnic dawniejszego. W 1945 r. w dworze umieszczono szkołę, która funkcjonowała do 1990 roku.




Dwór pokryty jest dachem naczółkowym, z drewnianym czterokolumnowym gankiem, nakrytym dwuspadowym daszkiem. 



Fontanna przed dworkiem.



Piwnica.

Do niedawna (niestety nie wiem do kiedy) obiekt był jeszcze opuszczony oraz zaniedbany. Obecnie dwór jest wyremontowany i jest własnością prywatną. Korzystając z okazji chciałbym również podziękować właścicielowi, który zezwolił mi na fotografowanie swojego domu. 
Obiekt znajduje się niedaleko drogi krajowej 62. Jadąc od Płocka w stronę Warszawy za miejscowością Chociszewo.


piątek, 23 stycznia 2015

BRODNICA - Zamek Krzyżacki Komturski z XIV w.(woj.kuj. - pomorskie)



Widok od południowego - zachodu.


Budowę zamku w Brodnicy rozpoczęto prawdopodobnie na początku XIV wieku a zakończono w 1415 roku, dostosowując ją już do walk z użyciem broni palnej. Budowa potężnego zamku, obok jednej z najważniejszych przepraw przez Drwęcę, podkreślała znaczenie Brodnicy, jako warowni zabezpieczającej granice państwa krzyżackiego. Pierwszym komturem warowni w Brodnicy był Fryderyk von Spangenberg.

Po przegranej przez Krzyżaków bitwie pod Grunwaldem zamek i miasto poddały się wojskom polskim, jednak w 1411 roku ponownie wróciły pod władzę zakonu. W 1454 roku miasto wraz z zamkiem zajęły oddziały Związku Pruskiego, ale dwa lata później papież w bulli papieskiej nakazywał zwrot tych ziem Krzyżakom. Ostatecznie tereny te wróciły pod panowanie polskie po pokoju toruńskim w 1466 roku.


Widok zza Drwęcy.







Poniżej zamieszczam rekonstrukcję zamku wg. J. Salma (źródło: Leksykon zamków w Polsce)




Pierwszym starostą królewskim został Wincenty ze Skępego. W latach 1485 - 1604 ziemia brodnicka należała do Działyńskich, potem starostwo golubskie i brodnickie otrzymała Anna Wazówna, siostra Zygmunta III Wazy. Za jej panowania nastąpił dynamiczny rozwój Brodnicy i okolicznych terenów. Po śmierci Anny Wazówny na brodnickim zamku w 1625 roku nastąpił okres kolejnych konfliktów wyznaniowych niszczących gospodarkę a dodatkowo stan ten pogłębiały jeszcze epidemie i wojny. Po pierwszym rozbiorze Polski Brodnica trafiła pod panowanie pruskie, którzy to w roku 1785  zdecydowali o rozebraniu zamku i murów obronnych miasta. Dopiero w 1842 roku król Fryderyk Wilhelm IV zmienił te decyzję, ale z dawnego wspaniałego  umocnienia niewiele udało się już uratować. Zachowała się tylko wysoka wieża, fundamenty oraz piwnice, odkryte w 1940 roku. Prace konserwatorskie prowadzone były również po II wojnie światowej, w latach 1953 -57 oraz 1970 -76. Po ich zakończeniu piwnice przeznaczono na sale muzealne, a całe założenie otwarto dla ruchu turystycznego.



         Poniższe trzy zdjęcia przedstawiają dziedziniec oraz odkryte piwnice w skrzydle zachodnim zamku.

Fragment dziedzińca.
Arsenał na dziedzińcu.

                                                                       

Piwnice.

                                                                


Wejście do wieży.
Skrzydło wschodnie.



















Gdy ceglaną, zamkową wieżę odnowiono, prawie na jej szczycie na wysokości ok.50 metrów urządzono punkt widokowy, z którego roztaczają się piękne widoki na miasto i okolicę. 

        
Pałac Anny Wazówny na przedzamczu wschodnim.
Widok na stare miasto.

Przedzamcze wschodnie.
Widok na południowo - zachodnie skrzydło




W latach 70-tych XX wieku odrestaurowano cześć piwnic, w których mieszczą się sale wystawowe Muzeum w Brodnicy.






     
                                                          
                                                                   
             



















                                                    Makieta zamku brodnickiego w czasach jego świetności.




Po pożarze miasta i zamku w latach 1550-1584, na przedzamczu od strony wschodniej, w miejscu pokrzyżackich zabudowań gospodarczych, starosta brodnicki Rafał Działyński pobudował pałac. W roku 1605 pałac przebudowano w stylu renesansowym na rezydencję dla starościny Anny Wazówny, siostry króla polskiego Zygmunta III Wazy.

Pomnik Anny Wazówny przed pałacem.

Do pierwszego rozbioru Polski był siedzibą starostów brodnickich. Kolorowe posadzki z glazurowanej cegły, kosztowne kaflowe piece stanowiły o bogactwie wnętrza. W dwudziestoleciu międzywojennym w pałacu mieściło się gimnazjum handlowe, szkoła powszechna, szkoła muzyczna i inne placówki oświatowe. Podpalony przez żołnierzy radzieckich doszczętnie spłonął w styczniu 1945 roku. Został odbudowany na przełomie lat 1960 - 1970, ale niestety już bez cech stylowych. Obecnie pałac to siedziba Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej oraz Informacji Turystycznej. Znajduje się w nim również Sala Ślubów.





Wieża zamku brodnickiego obecnie jest najwyższym obiektem gotyckim na wschód od Wisły i jednym z ciekawszych punktów widokowych. Według mnie ruiny zamku jak również całe miasteczko jest klimatyczne i warte odwiedzenia, polecam. 

Brodnica leży 65 km. na północny wschód od Torunia, na skrzyżowaniu dróg nr. 15, 544 oraz 560. Ruiny zamku znajdują się w centrum miasta, przy ul: Zamkowej 1. Wstęp na teren warowni jest płatny.


niedziela, 18 stycznia 2015

BYTÓW - Zamek Krzyżacki Prokuratorski z XIV w.(woj.pomorskie, pow.bytowski)



Widok zamku od południowego - wschodu.

Zamek w Bytowie został wybudowany przez rycerzy zakonnych w latach 1398 - 1405, na terenie grodu zakupionego od książąt pomorskich. Warownię zbudowano z kamieni eratycznych i cegły na planie prostokąta, na wzniesieniu otoczonym od zachodniej strony naturalnymi rozlewiskami rzeki Bytowej. Do twierdzy od strony północno - wschodniej prowadził zwodzony most nad głęboką fosą oraz brama wjazdowa. Ozdobą renesansowego wschodniego skrzydła jest mocno wysunięty ryzalit z przejściem bramnym, zakończony delikatnym wysmukłym szczytem. 


Główna brama wjazdowa do zamku.


Bryłę zamku w narożach flankowały cztery potężne baszty - trzy okrągłe, a od strony północnej - zbudowana na planie kwadratu. 

Czworoboczna wieża.


Górujący nad miastem zamek, pełnił rolę siedziby administracji zakonnej, strażnicy granicznej i zajazdu dla rycerstwa podróżującego do Malborka.
Po bitwie pod Grunwaldem zamek przeszedł w ręce księcia Bogusława VIII, jednak już rok później na mocy postanowień traktatu toruńskiego powrócił do Zakonu. W latach 1451- 1637 twierdza ponownie była we władaniu książąt pomorskich. W XVI wieku postanowiono rozbudować założenie, powstały wówczas czworoboczne wały ziemne z narożnymi bastejami i nowymi bramami, zbudowano nowy dom mieszkalny i kancelarię a w 1623 roku - Dom Wdów. Niestety w roku 1656 twierdzę zniszczyli Szwedzi. Wysadzili Dom Zakonny i Wieżę Prochową a reszta zabudowań i wież spaliła się. Po roku 1930 niemieckie władze przeznaczyły dawną krzyżacką rezydencję na ośrodek szkoleniowy i schronisko. Odbudowano wówczas od podstaw Wieżę Prochową, przebudowano Wieżę Bramną oraz przeprowadzono remont Domu Książęcego i Domu Wdów. Prace przerwał wybuch II wojny światowej. Dziś najbardziej rzucają się w oczy trzy owalne baszty oraz czworoboczna wieża, flankujące naroża trójskrzydłowej budowli, zamkniętej od zachodu wysokim i grubym na 3 metry murem kurtynowym. Wokół zamku zachowały się pozostałości fosy i fortyfikacji ziemnych porosłych drzewami.



Baszta południowo - zachodnia.

XIV- wieczny zamek w Bytowie jest jednym z największych i najlepiej zachowanych krzyżackich warowni.
Obecnie w 
Domu Zakonnym, najstarszym, północnym skrzydle zamku, mieści się siedziba Muzeum Zachodnio-Kaszubskiego. Natomiast w  Domu Książęcym, czyli południowym, wczesnorenesansowym skrzydle, ozdobionym od strony dziedzińca niewielką wieżyczką, urządzono hotel z restauracją. W zamku można również skorzystać z miejscowej biblioteki. 
Urokliwe miejsce, które naprawdę warto odwiedzić, polecam. Niestety nie posiadam zdjęć z dziedzińca zamkowego, gdyż w tym czasie wykonywane były prace remontowe.
Bytów leży 90 km. na południowy zachód od Gdańska. Do miasta możemy dojechać drogami: 20, 209, 212 i 228. Zamek znajduje się w centrum miasta, przy ul: Zamkowej 2. Wstęp na dziedziniec jest wolny, do muzeum płatny.

sobota, 17 stycznia 2015

DOBRZELIN - Dwór z XIX - XX w.(woj.łódzkie, pow.kutnowski, gm.Żychlin)







Elewacja frontowa.

Obecny klasycystyczny dwór zbudowany został w 1911 roku według projektu Władysława Marconiego na miejscu wcześniejszego, z początku XIX wieku. Pierwszym właścicielem był  Władysław Orsetti, założyciel cukrowni w Dobrzelinie. W czasie II wojny światowej we dworze mieścił się szpital, natomiast po wojnie Urząd Gminy oraz szkoła. Obiekt jest murowany, parterowy z piętrowymi ryzalitami, zwieńczonymi tympanonami. Dodam, że prawie identyczny tympanon z podobnymi płaskorzeźbami nawiązującymi do rolnictwa znajduje się również we dworze w Śleszynie (opisany na blogu). 







                                                                      Tympanon od strony frontowej.




                   Od strony parku również znajduje się tympanon, lecz ten przedstawia kartusz z herbem.

Widok od strony parku.





Wejście od strony parku.


Elewacja boczna dworu.

W roku 2009 kiedy dwór został sprzedany i przeszedł w ręce prywatne, aż do chwili obecnej, obiekt stoi opuszczony i niszczeje. Wokół dworu znajduje się również kilkuhektarowy park krajobrazowy o bogatym, ale nie konserwowanym drzewostanie. Obiekt znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr. 583, między miejscowościami Żychlin a Bedlno, na ul: Władysława Jagiełły 82. Dwór nie posiada ogrodzenia, zatem jest możliwość oglądania go z bliska.